Mimarlık, mühendislik ve inşaat (AEC) sektörleri, kendine özgü bir dil ve terminoloji üzerine kuruludur. Bir projenin fikir aşamasından tamamlanmasına kadar geçen süreçte, tüm paydaşların ortak bir dili konuşması, projenin başarısı için hayati önem taşır. Özerdem Tasarım olarak, bu ortak dili güçlendirmek ve sektördeki bilgi akışını kolaylaştırmak amacıyla, Türkiye’nin en kapsamlı ve standartlara dayalı mimari terimler sözlüğü kaynağını sunuyoruz. Bu inşaat sözlüğü, sadece kelimelerin tanımlarını yapmakla kalmaz, aynı zamanda bu yapı terimleri ve mühendislik tanımlarının arkasındaki teknik, yasal ve pratik çerçeveyi de ortaya koyar. Hazırlanan tüm tanımlar, sektörün temel direkleri olan TS 825 Binalarda Isı Yalıtım Kuralları, TBDY 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ve ISO 6707 Binalar ve İnşaat Mühendisliği İşleri – Terminoloji gibi ulusal ve uluslararası standartlar referans alınarak titizlikle doğrulanmış ve zenginleştirilmiştir.
Günümüz dijital çağında, internet üzerinde çok sayıda mimarlık ve inşaat sözlüğü bulunsa da, bu kaynakların birçoğu yüzeysel tanımlar sunmakta ve güncel yönetmeliklere atıfta bulunmamaktadır. Bu durum, özellikle 2019’da yürürlüğe giren TBDY 2018 gibi karmaşık yönetmelikler veya sürekli güncellenen TS 825 ısı yalıtım standardı karşısında profesyoneller ve öğrenciler için bir “otorite boşluğu” yaratmaktadır. Bu sözlük, Doğan Hasol’un Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü gibi basılı yayınların sağladığı derinliği, dijital dünyanın erişilebilirliği ve güncelliği ile birleştirerek bu boşluğu doldurmayı hedefler. Sürdürülebilir mimari ve akıllı bina teknolojileri gibi yeni ve gelişen alanlardan doğan terminolojiyi de kapsayarak, sektörün bugününe ve geleceğine ışık tutar.
Bu kaynak, alfabetik olarak sıralanmış terimler, güncel konuları ele alan tematik bölümler ve profesyoneller için hızlı başvuru tabloları ile kullanıcı dostu bir yapıda tasarlanmıştır. Her bir terim, arama motorları ve yapay zeka sistemleri tarafından kolayca anlaşılacak şekilde yapılandırılmış olup, hem spesifik bir terim arayan bir uzmana hem de konuya yeni başlayan bir öğrenciye hitap etmektedir.
A’dan Z’ye Detaylı ve Standartlarla Doğrulanmış Mimari Terimler Sözlüğü
A Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Açıt
Bir yapı elemanında, genellikle kapı, pencere veya geçit amacıyla bırakılan boşluk. ISO 6707-1 standardında “opening” olarak tanımlanan bu terim, mimari planlarda duvar veya döşeme gibi bileşenlerin sürekliliğinin kesildiği alanları ifade eder. Açıtlar, sadece işlevsel geçişler sağlamakla kalmaz, aynı zamanda doğal ışık, havalandırma ve mekansal akışkanlık gibi tasarım unsurlarını da belirler.
Aderans
İki farklı malzemenin, aralarındaki yüzey gerilimleri ve bağlayıcı maddeler aracılığıyla birbirine yapışma veya kenetlenme kabiliyeti. İnşaat mühendisliğinde aderans, özellikle betonarme elemanlarda beton ile çelik donatı arasındaki bağın gücünü ifade eder ve yapısal bütünlük için kritiktir. TBDY 2018, donatının betona yeterli aderansla bağlanabilmesi için nervürlü çelik kullanımını ve belirli kenetlenme boyu kurallarını zorunlu kılar. Ayrıca, sıva, seramik kaplama veya epoksi gibi bitiş malzemelerinin alt tabakaya tutunma performansı da aderans ile ölçülür.
Agrega
Beton, harç veya asfalt gibi kompozit malzemelerin üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş gibi mineral kökenli, taneli dolgu malzemelerinin genel adı. Agreganın tane büyüklüğü dağılımı (granülometri), şekli ve temizliği, betonun işlenebilirliğini, dayanımını ve dayanıklılığını doğrudan etkiler. Beton sınıflarının (örneğin C25/30, C30/37) elde edilmesinde doğru agrega seçimi ve karışım oranları esastır.
Ahşap Laminat
Doğal ahşap kaplamanın veya ahşap desenli kağıdın, yüksek basınç altında reçine emdirilmiş lif levhalar (HDF, MDF) üzerine preslenmesiyle üretilen çok katmanlı yüzey kaplama malzemesi. Genellikle zemin, mobilya ve duvar paneli uygulamalarında kullanılır. Aşınma tabakası sayesinde çizilmelere karşı dayanıklıdır.
Akıllı Bina
Bina sakinlerinin konforunu, güvenliğini ve verimliliğini artırmak amacıyla ısıtma, soğutma, havalandırma (HVAC), aydınlatma, gölgeleme, güvenlik ve diğer elektronik sistemleri entegre bir otomasyon ağı üzerinden yöneten yapı.14 Nesnelerin İnterneti (IoT) sensörleri, kontrolörler ve merkezi bir Bina Yönetim Sistemi (BMS) aracılığıyla enerji tüketimini optimize eder ve işletme maliyetlerini düşürür. (Detaylı bilgi için Bölüm 3.2’ye bakınız).
Akustik
Mekân içindeki sesin üretimi, yayılımı, yansıması, yutulması ve algılanması ile ilgilenen bilim dalı. Mimari akustik, konser salonları, tiyatrolar, ofisler ve konutlar gibi mekanlarda ses kalitesini ve konforunu optimize etmeyi hedefler. Yüzey malzemelerinin seçimi, mekan geometrisi ve yalıtım detayları akustik performansı belirleyen temel unsurlardır.
Aks
Mimari ve statik projelerde, kolon, perde duvar gibi taşıyıcı elemanların merkezlerini veya referans hatlarını belirtmek için kullanılan sanal çizgi. Planlarda genellikle harf (yatayda) ve rakamlarla (düşeyde) oluşturulan bir grid (ızgara) sistemi ile ifade edilir. Aks sistemi, yapının aplike edilmesi (araziye uygulanması) ve elemanların konumlandırılması için temel bir referanstır.
Alınlık
Antik ve klasik mimaride, bir kapı, pencere veya portiğin üzerinde yer alan, genellikle üçgen veya yarım daire formunda olan ve heykeltıraşlık eserleriyle süslenen dekoratif mimari eleman.
Altyapı
Bir yapı, yerleşim bölgesi veya sanayi tesisi için gerekli olan yol, temiz su, atık su (kanalizasyon), yağmur suyu drenajı, elektrik, doğal gaz, telekomünikasyon gibi temel hizmet ve tesislerin tümü. Bir projenin başarısı, bulunduğu bölgenin altyapı yeterliliğine doğrudan bağlıdır.
Alüminyum Kompozit Panel
İki alüminyum levha arasına polietilen veya mineral dolgulu bir çekirdeğin yerleştirilmesiyle oluşturulan, hafif, rijit ve düz yüzeyli cephe kaplama malzemesi. Yüksek işlenebilirliği, renk ve doku çeşitliliği sayesinde modern mimaride yaygın olarak kullanılır.
Anaduvar
Yığma (kargir) yapılarda, döşemelerden ve çatıdan gelen düşey yükleri taşıyarak temele aktaran ana taşıyıcı duvarlar. Bu duvarlar, tuğla, taş veya beton blok gibi malzemelerden inşa edilir ve yapının stabilitesini sağlar.
Ankraj
Yapısal bir elemanı veya donatıyı, beton veya başka bir taşıyıcı zemine mekanik veya kimyasal yöntemlerle sabitleme işlemi. Betonarme yapılarda, donatı çubuklarının yeterli aderansı sağlayamadığı durumlarda veya sonradan eklenen çelik elemanların montajında kullanılır. TBDY 2018, donatıların kenetlenme ve bindirme boyu hesaplarında ankraj detaylarına özel önem verir.
Aplikasyon
Kadastro paftalarında belirtilen parsel köşe noktalarının veya mimari projede tanımlanan yapı akslarının, teodolit, nivo veya GPS gibi ölçüm aletleri kullanılarak arazi üzerinde hassas bir şekilde işaretlenmesi ve sabitlenmesi işlemi. İnşaatın doğru konumda başlaması için kritik bir adımdır.
Arnavut Bacası
Geleneksel mimaride, çatı düzlemi üzerine oturan ve genellikle tavan arasına doğal ışık ve havalandırma sağlamak amacıyla yapılan küçük, pencereli çatı çıkıntısı.
Arşitrav
Antik Yunan ve Roma mimarisinde, sütun başlıklarının üzerine doğrudan oturan ve üstündeki friz ile kornişi taşıyan, saçaklığın (entablature) en altındaki yatay taşıyıcı blok.
Asmolen Döşeme
Betonarme dişli (nervürlü) döşemelerde, dişlerin arasını doldurarak düz bir tavan yüzeyi elde etmek ve aynı zamanda döşemenin kendi ağırlığını azaltmak amacıyla kullanılan, pişmiş toprak, gazbeton, bims veya polistiren (EPS) gibi hafif dolgu blokları. TBDY 2018, asmolen döşemelerin deprem davranışı ile ilgili belirli sınırlamalar ve tasarım kuralları içerir.
Avan Proje
Uygulama projesinin hazırlanmasından önceki aşamada, yapının ana hatlarını, kütle ilişkilerini, kat planlarını, fonksiyon şemasını ve vaziyet planındaki konumunu gösteren, genellikle 1/100 veya 1/200 ölçekli ön tasarım çizimleri. Konseptin olgunlaştırılması ve ilgili idarelerden ön onay alınması amacıyla kullanılır.
Aypencere
Genellikle tarihi yapılarda ve kilise mimarisinde görülen, yarım daire veya yarım elips şeklinde olan, bazen termal pencere olarak da adlandırılan pencere tipi.
B Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Bağlama
Yapısal elemanların, özellikle ahşap veya çelik sistemlerde, birbirine mekanik olarak kenetlenmesini ve bir bütün olarak çalışmasını sağlayan bağlantı elemanları veya teknik detaylar. Ahşap çatılarda kullanılan bağlama kirişleri veya çelik sistemlerdeki bağlantı plakaları bu kapsama girer.
Bakkal Tavanı
Geleneksel Türk evlerinde ve ahşap yapılarda görülen, döşeme kirişlerinin (merteklerin) alttan gizlenmeyip açıkta bırakıldığı, kirişler arasındaki yüzeyin ise genellikle ahşap kaplama tahtaları ile kapatıldığı tavan türü.
Bakır Kaplama
Yüksek korozyon direnci, uzun ömür ve estetik görünümü nedeniyle özellikle prestijli yapıların çatı ve cephe kaplamalarında kullanılan doğal metal malzeme. Zamanla yüzeyinde oluşan patina tabakası, malzemeyi atmosferik etkilere karşı korur ve karakteristik yeşil rengini verir.
Basık Kemer
Kemer yüksekliğinin (kilit taşı ile üzengi hattı arası mesafe) kemer açıklığının yarısından daha az olduğu, yayvan formdaki kemer türü. Genellikle geniş açıklıkları geçmek için kullanılır ve daha az dikey alan gerektirir.
Beden Duvarı
Bir kalenin veya sur yapısının ana gövdesini oluşturan, genellikle kalın ve yüksek olan taşıyıcı ve koruyucu duvarlar. Yığma yapılarda ise “Anaduvar” ile eş anlamlı olarak kullanılabilir.
Betopan
(Düzeltilmiş Tanım) Çimento ve ahşap yongalarının (talaş) yüksek basınç altında preslenmesiyle üretilen, çimento esaslı yonga levha. Suya, neme, darbelere ve yangına karşı dayanıklı bir kompozit yapı malzemesidir. Dış cephe kaplaması (siding), bölme duvarlar, zemin kaplama altı ve ıslak hacim duvarları gibi çok çeşitli alanlarda kullanılır. Orijinal metindeki “alçı levha ve çelik profillerden oluşan sistem” tanımı hatalıdır; Betopan, kendisi bir panel malzemedir.
Beton
Çimento, agrega (kum, çakıl, kırmataş), su ve gerektiğinde kimyasal veya mineral katkı maddelerinin belirli oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen kompozit yapı malzemesi. Başlangıçta plastik kıvamda olup zamanla hidratasyon reaksiyonu ile sertleşerek yüksek basınç dayanımına ulaşır. Beton sınıfları, karakteristik silindir (veya küp) basınç dayanımına göre adlandırılır (örneğin, C25/30, C30/37). “C” harfi İngilizce “Concrete” kelimesini, ilk sayı silindir dayanımını (fck,silindir), ikinci sayı ise küp dayanımını (fck,kup) MPa (Megapaskal) cinsinden ifade eder. TBDY 2018, deprem bölgelerindeki yapılar için minimum beton sınıflarını belirlemiştir.
Betoniyer
Şantiyelerde, küçük hacimli beton veya harç karışımlarını hazırlamak için kullanılan, döner bir tambur ve karıştırıcı paletlerden oluşan makine.
Bims Blok
Pomza (bims) adı verilen volkanik kökenli, gözenekli ve hafif bir agreganın çimento ve su ile karıştırılmasıyla üretilen hafif yapı bloğu. Gözenekli yapısı sayesinde yüksek ısı ve ses yalıtım özelliklerine sahiptir. Hafif olması, yapının zati yükünü azaltarak deprem performansına olumlu katkı sağlar.
Bina Kullanım Sınıfı (BKS)
TBDY 2018’e göre, binaların kullanım amaçlarına (hastane, okul, konut, depo vb.), deprem sonrası kullanım gerekliliğine ve içindeki insan yoğunluğuna göre sınıflandırılmasıdır. BKS, Tablo 3.1’de tanımlanır ve binanın deprem tasarımında kullanılacak olan Bina Önem Katsayısını (I) doğrudan belirler.
Bina Otomasyon Sistemi (BOS/BMS)
Bir binadaki mekanik (HVAC), elektrik (aydınlatma, güç dağıtımı), güvenlik (CCTV, geçiş kontrol, yangın alarm) ve diğer elektronik sistemleri tek bir merkezi noktadan izleyen, kontrol eden ve optimize eden entegre yazılım ve donanım bütünü. BACnet gibi açık iletişim protokolleri, farklı üreticilere ait cihazların birbiriyle uyumlu çalışmasını sağlar.
Bindirme
Yapı elemanlarının, özellikle ahşap veya taş mimaride, birbiri üzerine kısmen bindirilerek ve kademeli olarak dışa taşırılarak oluşturulan konsol benzeri yapı tekniği. Bu yöntemle saçaklar veya üst kat çıkmaları desteklenir.
Bitişik Nizam
İmar planlarında tanımlanan, bir veya birden fazla komşu parsele bitişik olarak inşa edilen yapılaşma düzeni. Bu düzende yapılar, komşu binalarla ortak bir duvar (parti duvarı) paylaşabilir.
Blokaj
Temel altı veya zemin döşemesi altında, zemini stabilize etmek, kapiler (kılcal) suyun yükselmesini önlemek ve yükü daha geniş bir alana yaymak amacıyla serilen, genellikle 15-20 cm kalınlığında sıkıştırılmış kırma taş (mıcır) tabakası.
BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method)
Bina Araştırma Kuruluşu Çevresel Değerlendirme Metodu; binaların enerji, su, malzeme kullanımı, atık yönetimi, sağlık ve konfor gibi kriterlere göre çevresel performansını değerlendiren ve sertifikalandıran, İngiltere kökenli uluslararası bir yeşil bina derecelendirme sistemi.
Briket
Genellikle kum, çimento ve su karışımından preslenerek üretilen, boşluklu veya dolu olabilen, standart boyutlarda (örneğin 19x19x39 cm) bir duvar örgü elemanı.
Buhar Kesici (Buhar Bariyeri)
Isı yalıtım malzemesini yoğuşma sonucu oluşacak nemden korumak amacıyla, yalıtım katmanının sıcak tarafına (iç mekana bakan yüzeyine) uygulanan, su buharı geçirgenliği çok düşük olan (yüksek buhar difüzyon direncine sahip) membran veya folyo tabakası. TS 825, yapı elemanlarında yoğuşma riskinin kontrol edilmesini ve gerektiğinde buhar kesici kullanılmasını öngörür.
C Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Cam Kiremit
Çatıya doğal ışık alınması istenen mekanlarda (çatı katları, kış bahçeleri vb.) kullanılan, standart kiremit formunda ve boyutlarında üretilmiş, temperli veya akrilik gibi şeffaf veya yarı şeffaf malzemeden yapılmış çatı kaplama elemanı.
Cam Levha
Mimari de cephe, bölme duvar, korkuluk, kapı gibi elemanların yapımında kullanılan, farklı kalınlıklarda (örneğin 6-12 mm) ve özelliklerde (temperli, lamine, yalıtımlı) üretilen düz cam malzeme. Giydirme cephe sistemlerinin ana bileşenidir.
Cam Tuğla
İki cam yüzeyin arasında hava boşluğu kalacak şekilde preslenerek birleştirilmesiyle oluşturulan, hem duvar örmeye olanak tanıyan hem de ışık geçiren modüler yapı elemanı. Genellikle 19x19x8 cm gibi standart boyutlardadır ve taşıyıcı olmayan bölme duvarlarda veya cephelerde dekoratif ve aydınlatma amaçlı kullanılır.
Cardo ve Decumanus
Antik Roma kent planlamasında, bir şehri veya askeri kampı (castrum) düzenleyen, birbirini dik kesen iki ana eksen. Cardo kuzey-güney, Decumanus ise doğu-batı yönündeki ana caddedir. Kentin forumu genellikle bu iki caddenin kesişim noktasında yer alır.
Cephe (Fasad)
Bir yapının dış kabuğunu oluşturan ve genellikle binanın mimari karakterini, estetiğini ve kimliğini tanımlayan yüzey veya yüzeyler bütünü. Ön cephe, arka cephe ve yan cepheler olarak ayrılır. Cepheler, yapıyı iklimsel koşullardan (yağmur, rüzgar, güneş) korur ve enerji performansında kilit rol oynar. Giydirme cephe, panel cephe gibi farklı sistemlerle oluşturulabilir.
Cephe Isı Yalıtımı (Mantolama)
Binalarda enerji verimliliğini sağlamak ve TS 825 standardının gerektirdiği ısı yalıtım değerlerine ulaşmak amacıyla, dış duvarların dış yüzeyine ısı yalıtım levhalarının (EPS, XPS, taş yünü) yapıştırılıp dübellenmesi ve üzerinin sıva ve boya katmanları ile kaplanmasıyla oluşturulan kompozit sistem.
Cumba
Geleneksel Türk ev mimarisinin karakteristik bir öğesi olan, zemin katın üzerindeki katlarda, bina cephesinden dışarıya doğru taşan, genellikle ahşap konstrüksiyonlu ve pencereli, kapalı çıkma. Cumbalar, iç mekanı genişletir ve sokağa daha geniş bir görüş açısı sağlar.
Conta
Kapı ve pencere doğramalarında, kanat ile kasa arasına yerleştirilen, hava, su, ses ve toz sızıntısını önlemek amacıyla kullanılan, genellikle EPDM, silikon veya TPE gibi esnek ve dayanıklı malzemelerden üretilen sızdırmazlık elemanı.1
Core (Çekirdek Yapı)
Özellikle çok katlı binalarda, yapının merkezinde yer alan ve asansör boşlukları, merdiven kovaları, mekanik ve elektrik şaftları gibi düşey sirkülasyon ve servis elemanlarını bir araya toplayan rijit yapısal bölüm. Genellikle betonarme perde duvarlarla çevrili olan çekirdek, yapının yatay yüklere (deprem, rüzgar) karşı direncinde önemli rol oynar.
Cüruf Betonu
Demir-çelik üretiminin bir yan ürünü olan yüksek fırın cürufunun, agrega olarak (çakıl veya kırmataş yerine) kullanıldığı beton türü. Cüruf, betona ek dayanıklılık (sülfat direnci) ve daha düşük hidratasyon ısısı gibi özellikler kazandırabilir, bu da onu kütle betonları için uygun hale getirir.
Ç Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Çam Paneli
Çam ağacından elde edilen masif ahşap levhaların birbirine eklenmesiyle oluşturulan, mobilya, kapı, duvar ve tavan kaplaması gibi iç mekan uygulamalarında kullanılan doğal ve estetik bir malzeme.
Çapraz Tonoz
İki beşik tonozun birbirini dik açıyla kesmesiyle oluşan ve yükleri dört köşedeki taşıyıcı ayak veya sütunlara aktaran tonoz örtü sistemi. Gotik mimarinin temel taşıyıcı elemanlarından biridir ve geniş mekanların daha az destekle geçilmesine olanak tanır.
Çatı Mahyası
Eğimli bir çatının iki yüzeyinin birleştiği en üst yatay çizgi veya bu çizgiyi kapatarak su sızdırmazlığı sağlayan özel birleşim elemanı. Genellikle metal, PVC veya kiremit malzemeden üretilir.
Çelik
Ana bileşeni demir (Fe), ana alaşım elementi ise karbon (C) olan metal alaşımı. Yapısal çelik, yüksek çekme dayanımı, sünekliği ve elastisitesi sayesinde kolon, kiriş, makas ve çerçeve sistemleri gibi taşıyıcı elemanların üretiminde yaygın olarak kullanılır. TBDY 2018, Bölüm 9’da çelik yapıların depreme dayanıklı tasarım esasları detaylandırılmıştır.
Çelik Hasır
Soğuk çekilmiş nervürlü çelik çubukların, fabrikasyon ortamında belirli aralıklarla birbirine punta kaynağı ile birleştirilmesiyle oluşturulan, ağ şeklindeki donatı malzemesi. Özellikle döşeme, perde ve temel betonlarında donatı işçiliğini hızlandırmak ve düzgün donatı yerleşimi sağlamak için kullanılır.
Çıplak Beton (Brüt Beton)
Beton döküldükten sonra yüzeyine herhangi bir kaplama (sıva, boya vb.) uygulanmayan, kalıp dokusunun ve izlerinin estetik bir unsur olarak bırakıldığı mimari yaklaşım. Modern ve brütalist mimaride sıkça tercih edilir.
Çift Cam (Yalıtım Camı Ünitesi)
Isı ve ses yalıtımını artırmak amacıyla, iki veya daha fazla cam plakanın aralarında kuru hava veya argon gibi asal gaz bulunan bir boşluk bırakılarak fabrika koşullarında birleştirilmesiyle oluşturulan pencere sistemi. TS 825 standardı, enerji verimliliği için binalarda yalıtım camı ünitelerinin kullanılmasını teşvik eder.
Çıkma
Bir yapının üst katlarında, cephe düzleminden dışarıya doğru taşan, konsollar veya kirişler tarafından desteklenen kapalı veya açık (balkon) hacimsel bölüm. Cumba, çıkmanın özel bir türüdür.
Çimento
Kireçtaşı ve kil gibi hammaddelerin yüksek sıcaklıkta (yaklaşık 1450°C) pişirilmesiyle elde edilen klinker’in, bir miktar alçı taşı ile birlikte öğütülmesi sonucu üretilen hidrolik bağlayıcı. Su ile karıştığında kimyasal reaksiyona (hidratasyon) girerek sertleşir ve diğer malzemeleri (agrega) birbirine bağlayarak beton veya harcı oluşturur.1 Portland çimentosu en yaygın türüdür.
Çini
Kil esaslı bir hamurun şekillendirilip pişirildikten sonra, yüzeyinin genellikle renkli desenlerle süslenip sırlanarak tekrar fırınlanmasıyla elde edilen seramik kaplama malzemesi. Geleneksel Türk ve İslam mimarisinde duvar ve cephe süslemelerinde yaygın olarak kullanılmıştır.
Çiroz
Betonarme kolon ve perdelerde, boyuna donatıların burkulmasını önlemek ve sargı etkisi yaratarak betonun dağılmasını engellemek amacıyla, karşılıklı donatıları birbirine bağlayan, uçları 135 derece bükülmüş S-şekilli donatı elemanı. TBDY 2018, özellikle deprem bölgelerinde çiroz kullanımına ilişkin detaylı kurallar içerir.
Çörten
Geleneksel mimaride, yağmur sularını çatıdan veya saçaktan toplayarak bina duvarından uzağa akıtmak için kullanılan, genellikle taştan veya metalden yapılmış, ucu dışa dönük oluk veya boru.
Çinko Kaplama
Çatı ve cephe kaplamalarında, ayrıca yağmur oluğu ve iniş borularında kullanılan, korozyona karşı son derece dayanıklı, uzun ömürlü ve geri dönüştürülebilir metal malzeme.
D Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Dam Başağı
Geleneksel mimaride, kırma çatıların tepesine veya kalkan duvarlarının en üst noktasına yerleştirilen, genellikle seramik, metal veya taştan yapılmış, başak veya başka figüratif formlarda olan dekoratif süsleme elemanı.
Dayanım Fazlalığı Katsayısı (D)
TBDY 2018’de tanımlanan ve bir yapı elemanının veya sisteminin tasarım dayanımının ötesinde sahip olduğu potansiyel dayanım fazlalığını ifade eden katsayı.31 Bu katsayı, özellikle sünek davranış göstermesi istenmeyen gevrek kırılganlığa sahip iç kuvvetlerin (örneğin kesme kuvveti) hesaplanmasında, deprem yüklerinin artırılması amacıyla kullanılır. Değeri, taşıyıcı sistemin türüne göre Tablo 4.1’de belirtilmiştir.
Dayak
İnşaat sırasında, kalıpları, döşemeleri veya hasarlı bir yapı elemanını geçici olarak desteklemek için kullanılan, genellikle ahşap veya ayarlanabilir metalden (teleskopik direk) yapılmış düşey destek elemanı.
Deprem Tasarım Sınıfı (DTS)
TBDY 2018’e göre, bir binanın tasarımında esas alınacak deprem risk seviyesini belirten sınıflandırma. DTS, yapının bulunduğu konuma ait kısa periyot tasarım spektral ivme katsayısı (SDS) ve binanın kullanım amacını yansıtan Bina Kullanım Sınıfı’na (BKS) göre Tablo 3.2’den belirlenir. DTS=1 ve DTS=1a en yüksek deprem riskini, diğerleri ise azalan risk seviyelerini temsil eder ve uygulanacak tasarım kurallarını doğrudan etkiler.
Derz
İki farklı yapı elemanı veya malzeme arasında, genleşme, büzülme, oturma veya sismik hareketler gibi nedenlerle oluşabilecek gerilmeleri karşılamak, hareketlere izin vermek ve su sızdırmazlığı sağlamak amacıyla bırakılan kontrollü boşluk ve bu boşluğu dolduran elastik malzeme (poliüretan mastik, silikon, epoksi vb.).1 ISO 6707-1 de derzleri (joints) önemli bir terminoloji olarak ele alır.
Dijital İkiz (Digital Twin)
Bir fiziksel varlığın (bina, köprü vb.) veya sistemin, yaşam döngüsü boyunca güncellenen, sensör verileriyle beslenen ve gerçek zamanlı performans analizleri ile simülasyonlara olanak tanıyan dinamik sanal modeli. Akıllı bina yönetimi, kestirimci bakım ve enerji optimizasyonu gibi alanlarda kullanılır.
Dilatasyon Derzi
Büyük boyutlu yapıların, farklı sıcaklık değişimlerinden kaynaklanan genleşme ve büzülme hareketlerini, farklı zemin oturmaları veya deprem sırasında farklı salınım yapacak bina bloklarının birbirine zarar vermesini önlemek amacıyla, temelinden çatısına kadar tamamen ayrılmasını sağlayan yapısal boşluk. TBDY 2018, deprem derzlerinin genişliğinin nasıl hesaplanacağına dair kurallar içerir.
Diyafram (Rijit Diyafram)
Yapıların kat seviyelerindeki döşeme sistemlerinin, deprem veya rüzgar gibi yatay yükler altında kendi düzlemleri içinde çok az şekil değiştirerek, bu yükleri rijit bir levha gibi davranıp kolon ve perde duvar gibi düşey taşıyıcı elemanlara rijitlikleri oranında dağıtmasını sağlayan yapısal davranış modeli. TBDY 2018, döşemelerin rijit diyafram olarak kabul edilebilmesi için gerekli koşulları tanımlar.
Dolgu Duvarı
Betonarme veya çelik karkas yapılarda, taşıyıcı olmayan ve sadece mekanları birbirinden ayırma işlevi gören, genellikle tuğla, gazbeton, bims blok veya alçıpan gibi malzemelerle inşa edilen bölme duvarları. Deprem analizlerinde, dolgu duvarların ağırlığı zati yük olarak, rijitliğe katkısı ise bazı durumlarda dikkate alınır.
Donatı
Betonun zayıf olduğu çekme gerilmelerini karşılamak ve sünekliğini artırmak amacıyla betonun içine yerleştirilen, genellikle nervürlü (yüzeyi pürüzlü) yüzeye sahip çelik çubuklar. Donatının çapı milimetre (Ø) cinsinden ifade edilir (örneğin Ø14, Ø20). Çelik hasır da bir donatı türüdür.
Dökme Demir
Yüksek karbon oranına (%2’den fazla) sahip olan, sert ve kırılgan bir demir-karbon alaşımı. Genellikle döküm yöntemiyle şekillendirilir ve sıhhi tesisat boruları, radyatörler, rögar kapakları ve dekoratif ferforje elemanların üretiminde kullanılır.
Drenaj
Yapı temelleri, bodrum kat duvarları veya istinat duvarları gibi toprakla temas eden yüzeylerin çevresinde biriken yeraltı veya yüzey sularını, yapıya zarar vermeden kontrollü bir şekilde toplayıp uzaklaştırmak için kurulan sistem. Genellikle geotekstil keçe, çakıl dolgu ve delikli (perfore) drenaj borularından (drenfleks) oluşur.
Drenaj Borusu
Drenaj sisteminde, çevresindeki suyu delikli (perfore) yüzeyi sayesinde toplayarak tahliye noktasına ileten, genellikle PVC veya HDPE malzemeden üretilmiş esnek veya rijit boru. Belirli bir eğimle (%0.5-1) döşenmesi gerekir.
Duvar
Bir yapıda mekanları sınırlayan, ayıran veya dış ortamdan koruyan düşey yapı elemanı. Yapıdaki işlevine göre taşıyıcı duvar veya bölme duvarı (dolgu duvar) olarak sınıflandırılır. Malzemesine göre ise tuğla, taş, betonarme, gazbeton, ahşap vb. türleri bulunur.
Düz Çatı (Teras Çatı)
Eğimi çok az olan (genellikle %5’ten az) ve üzerinde gezilebilen veya gezilemeyen çatı tipi. Su yalıtımı, bu çatı tipinde en kritik konudur ve genellikle bitümlü membranlar, PVC, TPO veya EPDM gibi sentetik örtülerle sağlanır.
E Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Eğim
Bir yüzeyin veya doğrunun yatay düzlemle yaptığı açı. Mimari de genellikle yüzde (%) veya derece (°) olarak ifade edilir. Çatılarda suyun akması için (örneğin %2-5), rampalarda ise erişilebilirlik standartlarına uygunluk için (örneğin %6-8) eğim kritik bir tasarım parametresidir.
Elastisite Modülü (Young Modülü)
Bir malzemenin, üzerine uygulanan gerilme (kuvvet/alan) altındaki birim şekil değiştirme (uzama/kısalma oranı) direncini gösteren mekanik bir özellik. Malzemenin rijitliğinin bir ölçüsüdür ve E harfi ile gösterilir. Birimi genellikle GPa (Gigapaskal) veya MPa (Megapaskal)’dır. Yapısal analizlerde malzemelerin deformasyonunu hesaplamak için kullanılır.
Epoksi Zemin Kaplaması
Epoksi reçine ve sertleştirici bir kimyasalın karıştırılmasıyla elde edilen, zemine sıvı halde uygulanıp sertleşerek pürüzsüz, dayanıklı ve kimyasallara dirençli bir yüzey oluşturan zemin kaplama sistemi. Endüstriyel tesisler, otoparklar, hastaneler ve laboratuvarlar gibi hijyenik ve dayanıklı zemin gerektiren mekanlarda kullanılır.
Eskiz
Bir tasarım fikrinin veya konseptinin ilk aşamalarını, ana hatlarını ve temel düşüncelerini yansıtan, genellikle serbest elle hızlıca çizilmiş taslak çizim. Mimari tasarım sürecinin başlangıcında fikir geliştirmek için kullanılır.
Eşik
Kapı boşluklarının altında, iki farklı mekanı veya iki farklı zemin kaplamasını birbirinden ayıran, genellikle mermer, granit, ahşap veya metalden yapılan, zeminden birkaç santimetre yüksekliğindeki sabit eleman.
Etek
Bir binanın zeminle birleştiği, subasman seviyesindeki dış duvar bölümü. Genellikle su, nem ve dış etkilere karşı daha dayanıklı malzemelerle (doğal taş, klinker tuğla vb.) kaplanır.
Etilen Propilen Dien Monomer (EPDM)
Özellikle düz çatılarda ve cephe derzlerinde su yalıtımı amacıyla kullanılan, UV ışınlarına, ozona ve hava koşullarına karşı çok yüksek dayanıma sahip, esnek, sentetik bir kauçuk membran.
Etriye
Betonarme kolon ve kirişlerde, boyuna donatıları bir arada tutan, kesme kuvvetlerini karşılayan ve kolonlarda sargı etkisiyle betonun dayanımını ve sünekliğini artıran, kapalı veya U-şekilli enine donatı. TBDY 2018, deprem bölgelerinde kullanılacak etriyelerin sıklığı ve kanca detayları (135 derece) hakkında sıkı kurallar getirmiştir.
F Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Fasat (Facade)
Fransızca kökenli olan bu kelime, “cephe” ile eş anlamlıdır. Bir yapının genellikle en çok görünen ve mimari kimliğini en belirgin şekilde yansıtan ön yüzü için kullanılır. Giydirme cephe sistemlerinde kullanılan kaplama panelleri de bazen bu terimle anılır.
Ferforje
Dövme demir anlamına gelen, demirin ısıtılarak ve dövülerek şekillendirilmesiyle elde edilen, genellikle balkon korkulukları, merdiven trabzanları, pencere parmaklıkları ve bahçe kapıları gibi yerlerde kullanılan dekoratif metal işçiliği.
Fiber Çimento Levha (Fibercement)
Çimento, selüloz elyafı, silika ve su karışımından üretilen, A1 sınıfı yanmaz, suya, neme ve dış hava koşullarına dayanıklı, kompozit cephe kaplama levhası. Farklı kalınlık ve yüzey dokularında (düz, ahşap desenli vb.) üretilebilir.
Filiz (Bekleme Donatısı)
Betonarme bir elemanın (kolon, perde, temel vb.) dökümü sırasında, daha sonra bu elemana bağlanacak yeni bir betonarme eleman için dışarıda bırakılan donatı uçları. Bu filizler, yapısal sürekliliği sağlamak amacıyla bir sonraki elemanın donatılarıyla TBDY 2018’de belirtilen bindirme boyu kurallarına göre birleştirilir.
Firkete Donatı
Betonarme elemanlarda, özellikle kolon-kiriş birleşim bölgeleri, konsol döşemeler ve temel-perde bağlantıları gibi noktalarda kesme kuvvetlerini karşılamak veya donatıları birbirine bağlamak amacıyla kullanılan, “U” şeklinde bükülmüş nervürlü çelik donatı.
Friz
Antik mimaride saçaklık (entablature) bölümünde, arşitrav ile korniş arasında yer alan, genellikle kabartmalarla (rölyef) veya resimlerle süslenmiş yatay bant.
Fuga
Duvar, zemin veya tavan kaplamalarında, paneller veya karolar arasında estetik bir görünüm yaratmak veya derzleri belirginleştirmek amacıyla bırakılan boşluk veya bu boşluğun özel profillerle şekillendirilmesi. Seramik derz dolgusuna da bazen fuga denir.
Füruş
Geleneksel Türk mimarisinde, özellikle saçakların, cumbaların veya ahşap konsolların altına yerleştirilen, taşıyıcı bir işlevi olmayan, tamamen dekoratif amaçlı, oymalı ahşap veya taş süsleme elemanları.
Fotovoltaik Panel (PV Panel)
Yüzeyine gelen güneş ışığını, fotovoltaik etki prensibiyle doğrudan elektrik enerjisine (DC akım) dönüştüren yarı iletken teknoloji ürünü panel. Sürdürülebilir mimarinin aktif tasarım stratejilerinden biri olarak çatı ve cephelere entegre edilir.
G Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Gabari
Bir yapının, imar planı veya yönetmeliği tarafından izin verilen maksimum yüksekliği. Genellikle binanın oturduğu kaldırım seviyesinden saçak seviyesine kadar olan yükseklik olarak tanımlanır.
Gazbeton (Hafif Beton)
Kuvarsit (ince öğütülmüş kum), çimento, kireç ve su karışımına alüminyum tozu eklenerek, bu tozun yarattığı kimyasal reaksiyon sonucu oluşan gözenekli ve hafif yapı malzemesi. Fabrikasyon ortamında basınçlı buhar (otoklav) ile kürlenir. Yüksek ısı yalıtım değeri (λ değeri düşük), hafifliği ve A1 sınıfı yanmaz özelliği ile duvar ve döşeme elemanı olarak yaygın kullanılır.
Gemi Merdiveni
Mekânın dar olduğu yerlerde kullanılan, rıht yüksekliği normalden fazla (>18 cm), basamak genişliği ise az (<60 cm) olan, dik ve dar merdiven tipi.
Genleşme Derzi
Bkz. Dilatasyon Derzi.
Geotekstil Keçe
Zemin mühendisliğinde ve su yalıtımı uygulamalarında kullanılan, polipropilen veya polyester elyaftan üretilmiş, su geçiren ancak toprak taneciklerini tutan, dokunmuş veya dokunmamış tekstil malzeme. Drenaj sistemlerinde filtreleme, zemin güçlendirmede ayırma ve koruma katmanı olarak kullanılır.
Gergi Çubuğu
Yapısal sistemlerde, özellikle çelik veya ahşap makaslarda, yalnızca çekme kuvveti taşımak üzere tasarlanmış, ince ve narin yapısal eleman.
Giydirme Cephe
Bir binanın taşıyıcı sistemine (kolon ve kirişlere) dışarıdan ankre edilen, kendi ağırlığı dışında bir yük taşımayan, genellikle alüminyum veya çelik profillerden oluşan bir alt konstrüksiyon ve cam, kompozit panel, doğal taş gibi kaplama elemanlarından oluşan modern cephe sistemi. Yapıya estetik bir görünüm kazandırırken, ısı, su ve ses yalıtımı sağlar.
Granit
Magmanın yavaş soğumasıyla oluşan, kuvars, feldspat ve mika minerallerini içeren, sert, yoğun ve aşınma direnci çok yüksek bir doğal taş (magmatik kayaç). Dayanıklılığı nedeniyle zemin döşemeleri, dış cephe kaplamaları ve mutfak tezgahları gibi yoğun kullanılan yüzeylerde tercih edilir.
Granülometri
Agrega veya zemin gibi taneli bir malzemenin içindeki farklı tane boyutlarının dağılımını belirlemek için yapılan analiz. Elek analizi ile gerçekleştirilir ve beton veya asfalt gibi malzemelerin özelliklerini belirlemede kritik bir parametredir.
Grobeton
Düşük çimento dozlu, donatısız (demirsiz) beton. Genellikle temel altlarında zemini düzeltmek (tesviye betonu), çalışma sahası oluşturmak veya temel altını zayıf zemin etkilerinden korumak amacıyla dökülen, düşük mukavemetli (C10-C15 gibi) bir beton tabakasıdır.
Güneş Kırıcı
Binaların cephelerinde, özellikle yaz aylarında güneş ışınlarının doğrudan içeri girmesini engelleyerek aşırı ısınmayı ve kamaşmayı önleyen, genellikle alüminyum, ahşap veya kompozit malzemeden yapılmış sabit veya hareketli paneller, lameller veya perdeler. Pasif iklimlendirme stratejilerinin önemli bir parçasıdır.
H Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Harç
Tuğla, taş gibi yapı elemanlarını birbirine bağlamak (duvar örme harcı) veya duvar yüzeylerini düzeltmek (sıva harcı) amacıyla kullanılan, çimento veya kireç gibi bir bağlayıcı, kum ve suyun karıştırılmasıyla elde edilen plastik kıvamlı malzeme.
Harpuşta
Parapet, bahçe duvarı gibi duvarların üst yüzeyini yağmur, kar gibi atmosferik etkilerden korumak ve suyu yanlara akıtmak için yapılan, genellikle eğimli, damlalıklı ve su geçirimsiz malzemeden (taş, beton, metal, mozaik) imal edilen kaplama elemanı.
Hatıl
Yığma duvarların bütünlüğünü artırmak, düşey yükleri daha düzgün yaymak ve duvarların deprem sırasında birlikte hareket etmesini sağlamak amacıyla, kat seviyelerinde veya duvarların içinde yatay olarak devam eden ahşap veya betonarme kiriş.
Hava Bacası
Binalarda, özellikle penceresiz mekanların (banyo, WC) veya kapalı şaftların doğal veya mekanik yollarla havalandırılmasını sağlayan düşey kanal sistemi.
Hazır Beton
Bilgisayar kontrollü santrallerde, standartlara uygun olarak hassas bir şekilde tartılan çimento, agrega, su ve katkı maddelerinin karıştırılmasıyla üretilen ve transmikser adı verilen özel kamyonlarla şantiyeye taze halde teslim edilen yüksek kaliteli beton.
Hidratasyon
Çimentonun su ile temas ettiğinde girdiği ve sertleşerek dayanım kazanmasını sağlayan kimyasal reaksiyonlar zinciri. Bu reaksiyon sırasında ısı açığa çıkar (hidratasyon ısısı) ve betonun nihai yapısını oluşturan kalsiyum-silika-hidrat (C-S-H) jeli oluşur.
Hidrofor
Şebeke su basıncının yetersiz olduğu binalarda, suyu depodan alıp basınçlandırarak katlara ileten, bir pompa, basınç tankı ve kontrol ekipmanlarından oluşan otomatik su temin sistemi.
Hol
Bir yapının girişinde yer alan ve diğer mekanlara (odalar, salon, merdiven vb.) geçişi ve dağılımı sağlayan genellikle geniş alan. Antre ile benzer anlamda kullanılabilir.
HVAC (Heating, Ventilating, and Air Conditioning)
Isıtma, Havalandırma ve İklimlendirme kelimelerinin baş harflerinden oluşan, bir binanın iç ortam hava kalitesini, sıcaklığını ve nemini kontrol eden mekanik sistemlerin tümünü ifade eden uluslararası bir kısaltma.1 Akıllı bina sistemlerinin temel bileşenlerinden biridir.
I Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Isı Pompası
Dış ortamdaki (hava, su veya toprak) düşük sıcaklıktaki ısıyı alıp, bir soğutucu akışkan çevrimi sayesinde daha yüksek sıcaklıktaki iç mekana aktararak ısıtma veya bu işlemin tersini yaparak soğutma sağlayan, yüksek verimli iklimlendirme cihazı. Enerji verimliliği yüksek olduğu için sürdürülebilir mimaride tercih edilir.
Isı Yalıtımı
Bir binanın duvar, çatı, döşeme ve pencereleri aracılığıyla gerçekleşen ısı kayıp ve kazançlarını azaltmak amacıyla, ısı iletkenlik katsayısı (λ) düşük olan malzemelerle (EPS, XPS, taş yünü, cam yünü, poliüretan vb.) yapılan uygulamaların tümü. TS 825 standardı, binalarda yapılması gereken minimum ısı yalıtım seviyelerini ve hesaplama yöntemlerini belirler.
Islah
Mevcut bir yapının veya kentsel alanın, yıkılıp yeniden yapılmadan, fiziksel ve sosyal koşullarının iyileştirilmesi, onarılması veya güçlendirilmesi çalışmaları. Restorasyon ve rehabilitasyon kavramlarını içerir.
Iskarpela
Ahşap veya taş yüzeylerde oyma, yontma ve şekil verme işlerinde kullanılan, çelik uçlu, elle veya tokmakla vurularak çalışan kesici bir alet.
Islak Hacim
Banyo, tuvalet, duş, mutfak ve çamaşır odası gibi suyun yoğun olarak kullanıldığı ve bu nedenle su yalıtımı yapılmasının zorunlu olduğu mekanlar. Bu mekanların zemin ve duvarlarında su geçirimsiz kaplamalar ve detaylar uygulanır.
Işıklık
Çatı veya döşeme düzleminde, altındaki mekana doğal gün ışığı sağlamak amacıyla bırakılan, genellikle cam veya polikarbonat gibi şeffaf malzemelerle kapatılan boşluk veya pencere sistemi.
İ Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
İhrazat
Bir inşaat projesinin yapımında kullanılacak malzemelerin, iş programına uygun olarak önceden hazırlanması, satın alınması ve şantiyede stoklanması işlemi.
İksa
Derin kazı çalışmalarında, kazı çeperindeki toprağın kaymasını ve komşu yapılara zarar vermesini önlemek amacıyla yapılan geçici veya kalıcı destekleme sistemi. Çelik palplanşlar, fore kazıklar, Berlin duvarı veya ankrajlı sistemler gibi farklı iksa türleri vardır.
İmar Durum Belgesi
Bir arsanın (parselin), yürürlükteki imar planına ve imar yönetmeliğine göre yapılaşma koşullarını (yapı nizamı, kat adedi, KAKS, TAKS, çekme mesafeleri vb.) gösteren ve ilgili belediye tarafından düzenlenen resmi belge.22 Mimari projenin hazırlanmasındaki ilk adımdır.
İmar Planı
Bir yerleşim yerinin arazi kullanım kararlarını, yapılaşma koşullarını, ulaşım ağlarını, sosyal ve teknik altyapı alanlarını belirleyen, genellikle 1/5000 (Nazım İmar Planı) ve 1/1000 (Uygulama İmar Planı) ölçeklerinde hazırlanan, çizim ve plan notlarından oluşan hukuki belge.
İnce İşler
Bir yapının kaba inşaatının (temel, kolon, kiriş, duvar) tamamlanmasından sonra yapılan, sıva, şap, alçıpan, seramik, parke, boya, doğrama montajı gibi yüzey bitirme ve tamamlama işlerinin tümü.
İskan (Yapı Kullanma İzin Belgesi)
İnşaatı tamamlanmış bir yapının, ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak yapıldığını teyit eden ve yapıda oturma izni veren, ilgili belediye tarafından düzenlenen resmi belge.
İskele
İnşaat sırasında dış cephe işlerinin (sıva, boya, kaplama, yalıtım vb.) güvenli bir şekilde yapılabilmesi için kurulan, çelik veya alüminyumdan yapılmış geçici çalışma platformu. TS EN 12811 standardına uygun olarak kurulmalı ve denetlenmelidir.
İstinat Duvarı
Farklı kotlardaki iki zemini birbirinden ayıran ve yüksek taraftaki zeminin toprak basıncını ve kaymasını önlemek için inşa edilen, genellikle betonarme, taş veya gabion gibi malzemelerden yapılan destek duvarı.
İzolasyon
Genel anlamda yalıtım demektir. Yapıyı su (su izolasyonu), ısı (ısı izolasyonu), ses (ses izolasyonu) ve yangın (yangın izolasyonu) gibi dış etkenlerden korumak için yapılan tüm uygulamaları kapsayan genel bir terimdir.
J Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Jakuzi
İçindeki suyu, motorlu bir sistemle basınçlı olarak jetlerden püskürterek hidroterapi (su masajı) sağlayan, genellikle akrilik veya kompozit malzemeden yapılmış lüks banyo küveti.
Jaluzi
Güneş ışığını ve mahremiyeti kontrol etmek amacıyla, yatay veya dikey olarak dizilmiş, ayarlanabilir dar şeritlerden (lamel) oluşan pencere içi veya dışı gölgeleme sistemi. Lameller genellikle alüminyum, PVC veya ahşaptan yapılır.
Jeodezi
Yeryüzünün şeklini, boyutlarını ve gravite alanını belirlemek, haritalarını yapmak ve coğrafi konumlandırma sistemlerini kurmakla ilgilenen bilim dalı. Mimari projelerin araziye doğru aplike edilmesi (uygulanması) için jeodezik ölçümler esastır.
Jips
Alçı taşı olarak da bilinen, sulu bir kalsiyum sülfat minerali (CaSO4⋅2H2O). Isıtılıp suyunun bir kısmı uçurulduğunda, inşaat sektöründe alçı, alçıpan, sıva ve kartonpiyer gibi malzemelerin üretiminde kullanılan bağlayıcıya dönüşür.
Jüt
Doğal bir bitki lifinden elde edilen, genellikle halat, çuval ve dekoratif kaplama malzemesi olarak kullanılan, sağlam ve rustik görünümlü bir malzeme.
K Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Kadastro
Bir ülkedeki tüm arazi ve mülklerin sınırlarını, alanlarını ve hukuki durumlarını (malik, haklar vb.) devlet garantisi altında belirleyip, planlara bağlayarak kayıt altına alma işlemi. Kadastro paftaları, tapu kayıtlarının ve imar planlarının temelini oluşturur.
KAKS (Kat Alanı Kat Sayısı) / Emsal
Bir parselde inşa edilebilecek toplam net inşaat alanının, parselin alanına oranını belirleyen imar katsayısı. Örneğin, 1000 m2 bir parselde KAKS=1.5 ise, bu parsele toplamda 1500 m2 inşaat yapılabilir. İmar planlarında “Emsal” olarak da geçer.
Kalıp
Taze betona, sertleşinceye kadar istenen şekli ve boyutu vermek için kullanılan, genellikle ahşap, çelik, alüminyum veya plastikten yapılmış geçici veya kalıcı sistem. Kalıp, betonun yüzey kalitesini de belirler.
Kanopi (Canopy)
Bir bina girişini, bir yolu veya bir bekleme alanını yağmur ve güneşten korumak amacıyla yapılan, genellikle kolonlar üzerine oturan veya ana yapıdan konsol olarak çıkan, üstü örtülü saçak benzeri yapı.
Kaba Yapı
Bir inşaatın, temel, kolon, kiriş, perde, döşeme gibi taşıyıcı sistem elemanlarının ve ana duvarlarının tamamlandığı, henüz ince işlere başlanmamış olan aşaması.
Kargir Yapı
Taşıyıcı sistemi betonarme veya çelik iskelet olmayan, yükleri tamamen taş, tuğla veya beton blok gibi malzemelerle örülmüş taşıyıcı duvarlar (yığma duvarlar) aracılığıyla temele aktaran yapı türü.
Karkas Yapı
Yükleri kolonlar, kirişler ve perdelerden oluşan bir iskelet sistem ile taşıyan yapı türü. Bu iskelet, betonarme veya çelik olabilir. Duvarlar taşıyıcı değildir, sadece bölme işlevi görür. Günümüzdeki çok katlı yapıların büyük çoğunluğu karkas sistemle inşa edilir.
Kartonpiyer
Tavan ile duvarların birleştiği köşelerde, estetik bir geçiş sağlamak ve tesisat boruları gibi istenmeyen görüntüleri gizlemek amacıyla kullanılan, genellikle alçı veya poliüretan (strafor) malzemeden yapılmış dekoratif profil veya süsleme elemanı.
Kerpiç
Toprak (kil), su ve saman veya diğer bitkisel liflerin karıştırılıp kalıplara dökülerek güneşte kurutulmasıyla elde edilen, dünyanın en eski yapı malzemelerinden biri. Yüksek termal kütlesi sayesinde doğal iklimlendirme sağlar ve ekolojik bir malzemedir.
Kiremit
Eğimli çatıların su geçirimsizliğini sağlamak için kullanılan, genellikle pişmiş topraktan (terakota), betondan veya metalden üretilen, birbirine kenetlenecek şekilde tasarlanmış çatı kaplama elemanı.
Kiriş
Döşemelerden ve duvarlardan gelen düşey yükleri alarak kolonlara veya perdelere aktaran, genellikle dikdörtgen kesitli yatay taşıyıcı eleman. Betonarme veya çelikten imal edilir.
Klinker Tuğla
Kil ve diğer katkı maddelerinin çok yüksek sıcaklıklarda (yaklaşık 1200°C) sinterleşene kadar pişirilmesiyle üretilen, su emme oranı çok düşük (<%6), donma-çözülmeye ve aşınmaya karşı son derece dayanıklı, genellikle dış cephe kaplamasında kullanılan tuğla türü.
Kompakt Laminat
Çok sayıda kraft kağıdı tabakasının fenol reçinesine emdirilip, en üstüne dekoratif bir kağıt ve koruyucu bir tabaka konularak yüksek basınç ve sıcaklık altında preslenmesiyle üretilen, masif ve homojen panel. Suya, neme, darbelere ve kimyasallara karşı çok dayanıklı olduğu için özellikle ıslak hacim bölmeleri (WC kabinleri), cephe kaplamaları ve laboratuvar tezgahlarında kullanılır.
Konsol (Cantilever)
Bir ucu bir taşıyıcıya (kolon, duvar) sabitlenmiş (ankastre), diğer ucu ise boşlukta serbest olan yatay taşıyıcı eleman. Balkonlar, çıkmalar ve saçaklar genellikle konsol olarak çalışır.
Kot
Bir noktanın, referans olarak kabul edilen bir başlangıç düzlemine (genellikle deniz seviyesi veya bina girişi) göre olan düşey yüksekliğini belirten sayısal değer. Projelerde genellikle metre cinsinden ifade edilir (örneğin, +3.50, -2.80).
Kuranglez
Bodrum katlarına doğal ışık ve havalandırma sağlamak amacıyla, bodrum kat dış duvarının önünde, zemin seviyesinin altında oluşturulan, üstü genellikle ızgara veya camla kapatılan ışık ve hava bacası.
L Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Lambri
Duvar veya tavan yüzeylerini kaplamak için kullanılan, yan yana dizilerek monte edilen, genellikle ahşap, PVC veya MDF’den yapılmış, dar ve uzun dekoratif panel.
Laminat Parke
Bkz. Ahşap Laminat. Zemin kaplaması olarak kullanılan türüdür.
Lamine Ahşap
İnce ahşap katmanlarının (lamel), lif yönleri birbirine paralel olacak şekilde özel tutkallarla ve yüksek basınç altında birleştirilmesiyle elde edilen, yüksek mukavemetli ve büyük açıklıkları geçebilen yapısal ahşap malzeme. Kiriş, kolon ve kemer gibi taşıyıcı elemanların üretiminde kullanılır.
Lata
İnşaatlarda, genellikle alçıpan bölme duvarların veya asma tavanların alt konstrüksiyonunda, çatı kaplaması altında veya kaplama malzemelerinin montajında kullanılan, küçük kesitli (örneğin 3×5 cm, 4×5 cm) dikdörtgen biçimli ahşap çıta.
Lento
Kapı ve pencere gibi duvar boşluklarının üzerine gelen duvar yüklerini taşıyarak yanlardaki taşıyıcı duvarlara aktaran, genellikle betonarme, çelik veya ahşaptan yapılan yatay kiriş. Gazbeton veya tuğladan imal edilmiş hazır lento türleri de mevcuttur.
Limon Kirişi (Limonluk)
Merdivenlerin bir veya iki yanında, basamakları taşıyan eğimli kiriş. Merdivenin taşıyıcı omurgasını oluşturur. Betonarme, çelik veya ahşaptan yapılabilir.
Lığ
Akarsuların taşıdığı veya taşkın sonrası geride bıraktığı, kil, silt ve ince kum karışımı, verimli çamur. İnşaat zeminleri için genellikle zayıf bir malzeme olarak kabul edilir.
Lümen (lm)
Bir ışık kaynağının yaydığı toplam görünür ışık miktarının, yani ışık akısının birimidir. Aydınlatma projelerinde, bir mekanın ne kadar aydınlatılacağını belirlemek için kullanılır. Lüks (lx), birim alana (m2) düşen lümen miktarıdır (lx=lm/m2).
M Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
MDF (Medium Density Fiberboard – Orta Yoğunluklu Lif Levha)
Odun liflerinin sentetik bir reçine bağlayıcı ile karıştırılıp, yüksek sıcaklık ve basınç altında preslenmesiyle elde edilen, homojen ve pürüzsüz yüzeyli ahşap panel. Mobilya, kapı, ve iç dekorasyon elemanlarının üretiminde yaygın olarak kullanılır.
Membran
Genellikle su veya buhar yalıtımı amacıyla kullanılan, esnek, sürekli ve geçirimsiz tabaka. Bitümlü membranlar, PVC, TPO, EPDM gibi sentetik membranlar en yaygın türleridir. Çatı, temel, teras ve ıslak hacimlerin su yalıtımında kullanılırlar.
Mermer
Kalker (kireç taşı) veya dolomit gibi kayaçların, yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak yeniden kristalleşmesiyle oluşan metamorfik bir kayaç. Farklı renk ve damar yapılarına sahip olup, estetik görünümü nedeniyle zemin, duvar kaplaması, tezgah ve heykeltıraşlıkta kullanılan lüks bir malzemedir.
Metraj
Bir inşaat projesinde kullanılacak tüm malzemelerin miktarının, yapılacak tüm işlerin (kazı, kalıp, beton, duvar, sıva vb.) hacim, alan, uzunluk veya adet cinsinden, proje ve teknik şartnamelere göre ayrıntılı olarak hesaplanması işlemi. Keşif ve hakedişlerin temelini oluşturur.
Minha
Metraj veya alan hesaplamalarında, toplam alandan düşülen, hesaba katılmayan boşlukları (kapı, pencere, şaft boşlukları vb.) ifade eden teknik terim.
Mimari Proje
Bir yapının inşa edilebilmesi için gerekli olan, vaziyet planı, kat planları, kesitler, görünüşler ve detay çizimlerinden oluşan, 1/100, 1/50, 1/20 gibi farklı ölçeklerde hazırlanan, ölçülendirilmiş ve tüm detayları belirlenmiş teknik çizimler bütünü.
Mimarlık
Mekanları, insan ihtiyaçlarını ve estetik kaygıları göz önünde bulundurarak, işlevsel, güvenli ve sanatsal bir bütünlük içinde tasarlama ve inşa etme sanatı ve bilimi.
Mozaik
Küçük, renkli cam, seramik, mermer veya taş parçalarının (tessera) bir yüzey üzerine, bir desen veya resim oluşturacak şekilde yan yana yapıştırılmasıyla elde edilen dekoratif kaplama tekniği.
Mukarnas
İslam mimarisinde, özellikle taçkapı, mihrap ve kubbelerin geçiş bölgelerinde kullanılan, prizmatik ve geometrik elemanların kademeli olarak bir araya gelmesiyle oluşan, üç boyutlu ve petek görünümlü dekoratif sarkıtlı süsleme sanatı.
N Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Nervürlü Demir
Beton ile aderansını (kenetlenmesini) artırmak için yüzeyinde helezonik veya balık sırtı şeklinde girinti ve çıkıntılar (nervürler) bulunan inşaat çeliği. Düz yüzeyli çeliklere göre betona çok daha iyi tutunur ve TBDY 2018’e göre taşıyıcı sistemlerde kullanımı zorunludur.
Niş
Duvar içinde, genellikle üstü kemerli veya düz, dekoratif veya işlevsel bir amaçla (heykel, vazo, kitaplık vb. koymak için) bırakılan oyuk veya hücre.
Neme Dayanıklı Alçıpan (Yeşil Alçıpan)
Islak hacimlerde (banyo, mutfak, WC) kullanılmak üzere geliştirilmiş, çekirdeği su itici silikon katkılı ve yüzeyi yeşil renkli kağıtla kaplı özel alçı levha. Suya ve neme maruz kaldığında normal alçıpanlara göre daha yüksek dayanım gösterir ve küf oluşumunu engeller.
O Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Oda
Duvarlar ve döşeme/tavan ile sınırları belirlenmiş, belirli bir işlevi (uyuma, çalışma, oturma vb.) yerine getirmek üzere tasarlanmış kapalı mekan.
Oluk
Eğimli çatılarda, yüzeyden akan yağmur sularını toplayarak yağmur iniş borularına yönlendiren, genellikle çatı kenarlarına paralel olarak monte edilen, PVC, galvanizli sac veya çinko gibi malzemelerden yapılmış kanal.
Oniks Mermeri
Kalsedon mineralinin bir türü olan, yarı saydam ve bantlı bir yapıya sahip doğal taş. Işığı geçirme özelliği sayesinde, arkadan aydınlatılarak duvar kaplamaları, tezgahlar ve dekoratif paneller gibi lüks ve dikkat çekici uygulamalarda kullanılır.
OSB (Oriented Strand Board – Yönlendirilmiş Yonga Levha)
Ahşap yongalarının, belirli bir yönde (oriented) ve katmanlar halinde, sentetik bir reçine bağlayıcı ile sıcaklık ve basınç altında preslenmesiyle üretilen ahşap panel. Yüksek mukavemeti ve neme karşı direnci sayesinde çatı kaplama altı, döşeme altı ve duvar kaplaması gibi yapısal uygulamalarda kullanılır.
Ö Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Ölçek
Bir çizimin (plan, kesit, görünüş), temsil ettiği gerçek nesneye (bina, arazi) göre ne oranda küçültüldüğünü veya büyütüldüğünü gösteren oran. Mimari projelerde 1/100, 1/50, 1/20 gibi ölçekler yaygın olarak kullanılır. 1/50 ölçek, 1 cm’nin gerçekte 50 cm’ye karşılık geldiği anlamına gelir.
Ön Cephe
Bir yapının, genellikle ana girişin bulunduğu ve ana yola veya meydana bakan, mimari tasarımda en çok önem verilen cephesi.
Ön Gerilme (Pre-stressing)
Beton dökülmeden önce veya döküldükten sonra (art-germe), içine yerleştirilen yüksek mukavemetli çelik halatların gerilmesi ve ardından bu gerilmenin betona aktarılmasıyla, betonda kalıcı bir basınç gerilmesi oluşturan teknik. Bu sayede betonun çekme dayanımı artırılır, sehimler kontrol altına alınır ve daha büyük açıklıkların geçilmesi mümkün olur. Köprü ve büyük açıklıklı döşeme sistemlerinde kullanılır.
Özgül Ağırlık
Bir malzemenin birim hacminin ağırlığı. Genellikle kg/m3 veya kN/m3 olarak ifade edilir. Yapısal hesaplamalarda, bir elemanın kendi ağırlığını (zati yük) bulmak için kullanılır.
Örümcek Cephe
Giydirme cephe sistemlerinde, cam panellerin köşelerinden, paslanmaz çelikten imal edilmiş, örümcek şeklinde özel bağlantı elemanları (spider) ile taşıyıcı konstrüksiyona (çelik veya cam) tutturulduğu, yüksek şeffaflık sağlayan modern cephe sistemi.
P Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Pafta
Büyük bir haritayı veya projeyi oluşturan ayrı parçalardan her biri. Kadastro planları veya mimari projeler, yönetilebilir boyutlardaki paftalar halinde çizilir ve numaralandırılır.
Pandantif
Kare planlı bir mekânın üzerine dairesel bir kubbenin oturtulmasını sağlayan, köşelerde yer alan, küresel üçgen biçimindeki mimari geçiş elemanı. Yükü kubbeden alıp aşağıdaki kemerlere veya payelere aktarır. Bizans ve Osmanlı mimarisinde yaygın olarak kullanılmıştır.
Parapet
Balkon, teras, köprü veya düz çatıların kenarlarında, düşmeyi önlemek amacıyla yapılan, genellikle 90-110 cm yüksekliğinde, duvar veya korkuluk şeklindeki koruma elemanı.
Parke
Genellikle meşe, kayın, gürgen gibi sert ağaçlardan üretilen, zemin kaplamasında kullanılan, birbirine geçmeli (zıvanalı) ahşap modüller. Masif parke, lamine parke ve laminat parke gibi türleri vardır.
Parsel
İmar planlarına göre sınırları belirlenmiş ve üzerinde yapılaşmaya izin verilen arazi parçası. Her parsel, bir ada numarası ve parsel numarası ile tanımlanır.
Paspayı
Betonarme elemanlarda, çelik donatının dış etkenlerden (nem, hava) korunarak paslanmasını (korozyon) önlemek ve yangına karşı direncini artırmak amacıyla, donatı ile betonun en dış yüzeyi arasında bırakılan, standartlarla belirlenmiş (genellikle 2.5-5 cm) koruyucu beton tabakası.
Payanda
Bir duvarın veya başka bir düşey taşıyıcı elemanın yanal devrilmesini önlemek amacıyla, dışarıdan eğik olarak yaslanan destek duvarı veya elemanı. Gotik mimaride uçan payandalar (flying buttress) karakteristik bir unsurdur.
Perde Duvar
Deprem ve rüzgar gibi yatay yüklere karşı yüksek rijitlik ve dayanım gösteren, genellikle uzunluğu kalınlığının en az 6-7 katı olan, betonarme, düşey taşıyıcı eleman. TBDY 2018, özellikle yüksek deprem riski olan bölgelerde perde duvar kullanımını teşvik eder ve tasarımına ilişkin detaylı kurallar içerir.
Pilotis
Modern mimaride, zemin katın duvarlarla çevrilmeyip, yapının sadece kolonlar (pilotis) üzerine oturtularak boş ve serbest bir alan yaratılması prensibi. Le Corbusier’nin modern mimarinin beş ilkesinden biridir.
Plan
Bir yapının, genellikle yerden 1.20-1.50 m yükseklikten geçtiği varsayılan yatay bir düzlemle kesilerek, üst kısmının atılmasıyla elde edilen ve altta kalan kısmın üstten görünüşünü gösteren teknik çizim. Mekanların ilişkisini, boyutlarını, duvar, kapı, pencere gibi elemanların yerlerini gösterir.
Polikarbonat Levha
Yüksek darbe dayanımı, hafifliği ve şeffaflığı ile bilinen, termoplastik bir polimer malzeme. Çatı ışıklıkları, kış bahçeleri, seralar ve ses bariyerleri gibi uygulamalarda cam alternatifi olarak kullanılır.
Prefabrike Yapı
Yapı elemanlarının (kolon, kiriş, döşeme, duvar paneli vb.) şantiye dışında, fabrika ortamında üretilip, daha sonra şantiyeye getirilerek monte edilmesiyle oluşturulan yapı sistemi. Hızlı inşaat ve kalite kontrolü gibi avantajlar sunar.
R Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Radye Temel (Radye Jeneral)
Zeminin taşıma gücünün düşük olduğu veya yapı yüklerinin çok fazla olduğu durumlarda, tüm yapı yükünü tek bir geniş betonarme plak aracılığıyla zemine yayan temel sistemi. Yapının oturduğu alanın tamamını veya büyük bir kısmını kaplar. Bu sayede yükler daha geniş bir alana dağıtılır ve zeminde oluşan gerilmeler azaltılır.
Rayiç Bedel
Bir malın veya hizmetin, piyasa koşullarındaki güncel alım-satım değeri. İnşaat sektöründe, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından her yıl yayınlanan birim fiyatlar, kamu projelerinin yaklaşık maliyet hesaplarında rayiç olarak kullanılır.
Revak (Portik)
Bir yapının ön cephesinde, üstü örtülü ve önü sütunlar veya payelerle avluya veya sokağa açılan, yarı açık, galeri şeklindeki mekan. Geleneksel İslam ve Akdeniz mimarisinde yaygındır.
Rıht
Merdivenlerde, iki ardışık basamağın üst yüzeyleri arasındaki düşey mesafe. Konforlu bir merdiven için rıht yüksekliğinin genellikle 16-18 cm arasında olması istenir.
Rijitlik
Bir yapı elemanının veya sisteminin, üzerine gelen yükler altında şekil değiştirmeye (deformasyona) karşı gösterdiği direnç. Malzemenin elastisite modülü ve elemanın geometrik kesit özellikleri rijitliği belirler. Deprem mühendisliğinde rijitlik, yapının periyodunu ve yatay yüklerin elemanlar arasındaki dağılımını etkileyen temel bir kavramdır.
Röleve
Mevcut bir yapının, arazinin veya tarihi bir eserin, o anki durumunu tam ve doğru bir şekilde belgelemek amacıyla, lazer tarayıcılar, total station veya geleneksel yöntemlerle ölçülerek, plan, kesit, görünüş ve detay çizimlerinin hazırlanması işlemi. Restorasyon ve renovasyon projelerinin ilk adımıdır.
Röper
Arazide veya bir yapı üzerinde, konumu ve kotu hassas bir şekilde belirlenmiş ve sabitlenmiş olan, diğer ölçümler için başlangıç noktası olarak kullanılan nirengi noktası veya işareti.
Rötre (Büzülme)
Taze betonun içindeki suyun buharlaşması veya hidratasyon reaksiyonunda kullanılması sonucu, betonun hacminin azalması olayı. Rötre engellenirse, betonda çatlaklar oluşabilir. Bu nedenle, geniş döşeme alanlarında rötre derzleri bırakılır.
Ruhsat (Yapı Ruhsatı)
Bir yapının, onaylanmış mimari, statik, mekanik ve elektrik projelerine ve ilgili imar mevzuatına uygun olarak inşa edilebileceğini gösteren, ilgili belediye veya idare tarafından verilen resmi izin belgesi. Ruhsat alınmadan inşaata başlanamaz.
S Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Saçak
Bir çatının, binanın dış duvarlarından dışarıya doğru taşan kısmı. Duvarları yağmurdan ve güneşten koruma işlevi görür.
Sahanlık
Merdiven kollarının arasında veya başında/sonunda yer alan, dinlenme ve yön değiştirme imkanı sağlayan düz ve geniş alan.
Segregasyon
Taze betonun taşınması veya yerleştirilmesi sırasında, bileşenlerinin (agrega, çimento hamuru) ayrışarak homojenliğini kaybetmesi olayı. Genellikle aşırı akışkan veya kötü granülometrili betonlarda görülür ve betonun dayanımını ve dayanıklılığını olumsuz etkiler.
Seramik
Kil, kaolin, feldspat gibi inorganik malzemelerin şekillendirilip, yüksek sıcaklıkta (1100-1300°C) pişirilmesiyle elde edilen sert ve dayanıklı kaplama malzemesi. Zemin ve duvar kaplamalarında, sırlı veya sırsız olarak kullanılır.
Sıva
Duvar ve tavan gibi yüzeyleri düzeltmek, korumak ve boyaya hazırlamak için uygulanan, genellikle çimento veya alçı bazlı harç tabakası. Genellikle 1.5-2 cm kalınlığında uygulanır.
Sismik İzolatör
Bir yapıyı, deprem sırasında oluşacak şiddetli yer hareketlerinin yıkıcı etkilerinden korumak amacıyla, temel ile üst yapı arasına yerleştirilen özel cihazlar. Bu cihazlar, kauçuk ve çelik plakaların katmanlar halinde birleştirilmesiyle oluşturulur ve yapının deprem sırasındaki salınım periyodunu uzatarak, yapıya etkiyen deprem kuvvetlerini önemli ölçüde azaltır.
Slump Deneyi
Taze betonun kıvamını, yani işlenebilirliğini ölçmek için şantiyede yapılan bir test. Standart bir huni (slump konisi) içine doldurulan betonun, huni kaldırıldıktan sonra ne kadar çöktüğü (cm cinsinden) ölçülür. Çökme miktarı, betonun akıcılığı hakkında bilgi verir.
Soğuk Derz
Beton dökümü sırasında, bir tabakanın dökülüp sertleşmeye başlamasından sonra, üzerine yeni bir tabaka dökülmesiyle iki beton katmanı arasında oluşan ve aderansın zayıf olduğu süreksizlik hattı. Yapısal bütünlüğü tehlikeye atabilecek bir uygulama hatasıdır.
Sofa
Geleneksel Türk evlerinde, odaların açıldığı, evin merkezi konumunda olan, oturma, toplanma ve dağılım gibi işlevleri bir arada barındıran geniş mekan.
Söve
Kapı ve pencere boşluklarının etrafını, estetik bir çerçeve oluşturmak ve dış etkenlerden korumak amacıyla kaplayan, genellikle taş, ahşap, PVC, poliüretan veya fiber çimento gibi malzemelerden yapılan dekoratif mimari eleman.
Subasman
Bir yapının zemin kat döşemesinin, doğal zemin kotundan (veya tretuvar kotundan) daha yukarıda inşa edilmesiyle oluşan ve genellikle bodrum katın üstünde yer alan bölüm. Subasman perdesi, bu bölümü çevreleyen ve toprağın neminden koruyan betonarme duvardır. Subasman kotu, genellikle imar yönetmelikleriyle belirlenir.
Su Yalıtımı
Yapıyı, temelden çatıya kadar, suyun ve nemin zararlı etkilerinden (korozyon, donma-çözülme, küf oluşumu vb.) korumak için, bitümlü veya sentetik (PVC, TPO, EPDM) membranlar, sürme esaslı malzemeler veya kristalize ürünler kullanılarak yapılan uygulamaların tümü.
Ş Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Şaft
Binalarda elektrik, mekanik (ısıtma, soğutma, havalandırma), sıhhi tesisat (temiz su, pis su) borularının ve kanallarının katlar arasında düşey olarak geçirildiği, genellikle yangına dayanıklı duvarlarla çevrili boşluk.
Şantiye
Bir inşaat projesinin fiilen yürütüldüğü, malzeme stoklaması, imalat, montaj gibi faaliyetlerin yapıldığı, geçici ofis, yatakhane ve atölyelerin bulunduğu proje uygulama alanı.
Şap
Zemin döşemelerinde, yüzeyi düzeltmek, istenen eğimi vermek ve döşeme kaplamasına (seramik, parke vb.) uygun bir alt tabaka oluşturmak amacıyla dökülen, genellikle 3-7 cm kalınlığında, çimento ve kum karışımından oluşan harç tabakası.
Şev
Kazı veya dolgu yapılan bir arazide, toprağın kendi kendine durabilmesi için oluşturulan eğimli yüzey. Şev stabilitesi, geoteknik mühendisliğinin önemli bir konusudur.
Şömine
Isınma ve estetik amaçlı olarak, bir mekanın içinde inşa edilen, içinde ateş yakılan, bacası olan, genellikle taş veya tuğladan yapılmış ocak.
T Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
TAKS (Taban Alanı Kat Sayısı)
Bir yapının parsel üzerinde kaplayabileceği maksimum taban alanının, parsel alanına oranını belirleyen imar katsayısı. Örneğin, 1000 m2 bir parselde TAKS=0.30 ise, yapının zemin katı en fazla 300 m2 olabilir. TAKS, KAKS ile karıştırılmamalıdır; TAKS taban oturumunu, KAKS ise toplam inşaat alanını sınırlar.
Taşıyıcı Sistem
Bir yapının kendi ağırlığını (zati yükler), üzerindeki eşya ve insan yüklerini (hareketli yükler) ve maruz kaldığı rüzgar, deprem gibi dış yükleri güvenli bir şekilde taşıyarak temeller aracılığıyla zemine aktaran, kolon, kiriş, perde duvar, döşeme ve temel gibi yapısal elemanların oluşturduğu iskelet.
Tavan
Bir iç mekanın üst yüzeyini oluşturan yapı elemanı. Betonarme, asma tavan (alçıpan, metal vb.) veya ahşap gibi farklı malzemelerle oluşturulabilir.
Tente
Güneşten veya yağmurdan korunmak amacıyla, bir pencere, kapı veya dükkan önü gibi alanların üzerine monte edilen, genellikle kumaş, branda veya polikarbonat gibi malzemelerden yapılmış, açılıp kapanabilen gölgelik sistemi.
Teras (Taraça)
Bir yapının üzerinde veya yanında yer alan, üstü açık, genellikle gezilebilir ve dinlenme amaçlı kullanılan düz alan. Düz çatıların üzerinde veya kademeli arazilerde oluşturulabilir.
Tesviye
Bir arazinin veya zemin yüzeyinin, kazı veya dolgu yapılarak istenen kota getirilmesi ve düzeltilmesi işlemi.
Tezyinat
Geleneksel mimaride, yapıların iç ve dış yüzeylerini güzelleştirmek amacıyla yapılan, kalem işi, çini, mukarnas, oyma gibi süsleme sanatlarının tümü.
Tij
Genellikle çelikten imal edilen, iki ucunda vida dişi bulunan, yapısal elemanları birbirine bağlamak, asma tavanları taşımak veya kalıpları sabitlemek için kullanılan silindirik çubuk.
Tonoz
Bir kemerin, kendi düzlemine dik bir doğru boyunca ötelenmesiyle elde edilen, genellikle tavan örtüsü olarak kullanılan, kavisli ve üç boyutlu taşıyıcı yapı elemanı. Beşik tonoz, çapraz tonoz, manastır tonozu gibi türleri vardır.
Topoğrafya
Bir arazi parçasının yüzey şekillerini, eğimlerini, yüksekliklerini (kotlarını) ve üzerindeki doğal ve yapay unsurları (tepeler, dereler, yollar, binalar vb.) inceleyen ve haritalandıran bilim dalı. Mimari projelerin araziye uyum sağlaması için topoğrafik veriler esastır.
Tretuvar (Yaya Kaldırımı)
Yol kenarlarında, yayaların güvenli bir şekilde yürümesi için ayrılmış, genellikle yol kotundan daha yüksekte ve sert bir kaplama (beton, taş, asfalt vb.) ile kaplanmış olan yürüme yolu.
Tuğla
Kil veya killi toprağın su ile karıştırılıp kalıplanması ve ardından fırınlarda yüksek sıcaklıkta pişirilmesiyle elde edilen, standart boyutlarda, prizmatik yapı malzemesi. Duvar örmede en yaygın kullanılan malzemelerden biridir.
U Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
U Profil
Soğuk şekillendirilmiş çelikten imal edilen, kesiti “U” harfine benzeyen, genellikle taşıyıcı olmayan alçıpan bölme duvar ve asma tavan sistemlerinin konstrüksiyonunda kullanılan hafif çelik profil.
Uzay Kafes Sistem
Çok sayıda çubuk elemanın (genellikle boru veya kutu profil) düğüm noktalarında üç boyutlu olarak birleştirilmesiyle oluşturulan, hafif, rijit ve büyük açıklıkları (stadyum, hangar, fuar alanı vb.) kolonsuz geçebilen taşıyıcı sistem. Yükleri üç boyutlu olarak dağıtarak çalışır.
Uygulama Projesi
Bir yapının şantiyede hatasız bir şekilde inşa edilebilmesi için, mimari ön projeye dayalı olarak hazırlanan, tüm yapısal, mekanik, elektrik ve dekoratif detayları içeren, 1/50, 1/20, 1/10, 1/1 gibi büyük ölçekli ve tüm malzeme özelliklerini belirten detaylı teknik çizimler bütünü.
Ü Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Üçlü Cam (Üçlü Yalıtım Camı Ünitesi)
Isı yalıtım performansını en üst düzeye çıkarmak amacıyla, üç cam plakanın aralarında iki ayrı boşluk (kuru hava veya argon gazı ile doldurulmuş) bırakılarak birleştirilmesiyle oluşturulan yüksek performanslı yalıtım camı ünitesi. Özellikle soğuk iklim bölgelerinde veya pasif ev standartlarını hedefleyen binalarda, TS 825 gerekliliklerini sağlamak için kullanılır. Isı geçirgenlik katsayısı (Ug) 0.6 W/(m2K) gibi çok düşük değerlere inebilir.
Üst Yapı
Bir binanın, temel seviyesinin üzerinde kalan tüm taşıyıcı ve mimari elemanlarının (kolonlar, kirişler, döşemeler, duvarlar, çatı vb.) bütünü.
Üstübeç
Geleneksel boya ve astar yapımında kullanılan, kurşun karbonat esaslı, beyaz renkli, örtücülüğü yüksek bir pigment. Günümüzde toksik özellikleri nedeniyle kullanımı terk edilmiştir.
Üzengi Taşı
Bir kemerin veya tonozun, oturduğu taşıyıcı ayaktan (duvar, paye) başladığı noktada bulunan ve kemer yükünü düşey taşıyıcıya aktaran ilk taş. Kemerin başlangıç taşıdır.
V Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Vaziyet Planı
Bir yapı parseli üzerinde, inşa edilecek olan yapının veya yapıların konumunu, parsel sınırlarına, yollara, komşu binalara ve yönlere göre yerleşimini, ayrıca arazi kotlarını, yeşil alanları, otoparkları ve diğer dış mekan düzenlemelerini gösteren, genellikle 1/500 veya 1/200 ölçekli üstten görünüş planı.
Veneer (Ahşap Kaplama)
Değerli ağaç tomruklarının ince tabakalar halinde (genellikle 0.5-2 mm kalınlığında) kesilmesiyle elde edilen doğal ahşap kaplama malzemesi. Daha ekonomik bir malzeme olan MDF veya yonga levha üzerine preslenerek, masif ahşap görünümü ve dokusu elde etmek için mobilya ve panel üretiminde kullanılır.
Vernik
Ahşap yüzeyleri nem, leke ve çizilmelere karşı korumak, aynı zamanda estetik olarak parlak, yarı mat veya mat bir bitiş sağlamak için uygulanan, reçine esaslı şeffaf veya renkli koruyucu kaplama.
Vibratör
Taze betonun kalıba yerleştirilmesi sırasında, beton içindeki hava boşluklarını çıkararak daha sıkı ve homojen bir yapı elde etmek (kompaksiyon) için kullanılan, yüksek frekansta titreşim yaratan şantiye ekipmanı. Daldırma tipi (iğneli) ve yüzey tipi (mastarlı) çeşitleri bulunur.
Vinç
Ağır yapı malzemelerini ve ekipmanları kaldırmak ve yatayda taşımak için kullanılan şantiye makinesi. Kule vinçler çok katlı binalarda, mobil vinçler ise daha esnek ve kısa süreli işlerde kullanılır.
Viyadük
Bir vadi, nehir, karayolu veya demiryolu gibi bir engelin üzerinden geçişi sağlamak amacıyla, yüksek ayaklar (viyadük ayakları) üzerine oturtularak inşa edilen köprü tipi yapı.
Y Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Yalıtım Camı Ünitesi
Bkz. Çift Cam veya Üçlü Cam.
Yangın Duvarı
Bir binayı, yangının bir bölümden diğerine yayılmasını belirli bir süre (örneğin 60, 90, 120 dakika) boyunca engellemek amacıyla, yangına dayanıklı malzemelerle (ateş tuğlası, gazbeton, özel betonarme vb.) inşa edilen ve temelinden çatısına kadar kesintisiz devam eden bölücü duvar.
Yapı
İnsanların içinde yaşaması, çalışması, barınması veya başka amaçlarla kullanması için, karada veya suda, kalıcı veya geçici olarak inşa edilmiş her türlü tesis. Binalar, köprüler, barajlar, yollar birer yapıdır.
Yığma Yapı
Taşıyıcı sistemi, tuğla, taş, bims blok, kerpiç gibi malzemelerin harçla birleştirilerek örüldüğü duvarlardan oluşan ve yükleri bu duvarlar aracılığıyla temele aktaran yapı türü. Bu sistemde betonarme veya çelik bir iskelet (karkas) bulunmaz.
Yonga Levha (Sunta)
Odun talaşlarının veya yongalarının, sentetik bir reçine bağlayıcı ile karıştırılıp, sıcaklık ve basınç altında preslenmesiyle elde edilen, en ekonomik ahşap panel türü. Genellikle mobilya gövdelerinde ve iç dekorasyonda kullanılır.
Ytong
Gazbetonun tescilli bir ticari markasıdır. Terim, zamanla gazbeton ile eş anlamlı hale gelmiştir.
Z Harfi ile Başlayan Mimari Terimler
Zati Yük (Kalıcı Yük)
Yapının kendi ağırlığından kaynaklanan ve konumu değişmeyen yüklerin tümü. Kolonlar, kirişler, döşemeler, duvarlar, sıvalar, kaplamalar ve yapıya sabitlenmiş tüm tesisat ve ekipmanlar zati yüke dahildir. Statik hesaplamalarda “G” harfi ile gösterilir.
Zemin Etüdü
Bir yapının inşa edileceği arazinin zemin özelliklerini belirlemek amacıyla yapılan mühendislik çalışmaları. Bu çalışmalar, arazide sondaj kuyuları açmayı, Standart Penetrasyon Testi (SPT) gibi yerinde deneyler yapmayı ve alınan zemin numuneleri üzerinde laboratuvar testleri (kesme, sıkışma vb.) gerçekleştirmeyi içerir. Zemin etüdü raporu, zeminin taşıma gücünü, oturma potansiyelini, sıvılaşma riskini ve TBDY 2018’e göre zemin sınıfını (ZA, ZB, ZC vb.) belirler. Bu rapor, temel sisteminin tasarımının temelini oluşturur.
Zemin İyileştirme (Islahı)
Taşıma gücü düşük, oturma potansiyeli yüksek veya sıvılaşma riski olan zayıf zeminlerin, mühendislik özelliklerini kalıcı olarak iyileştirmek için yapılan işlemler. Jet grout, derin karıştırma (deep mixing), taş kolon, vibrokompaksiyon gibi çeşitli yöntemler bulunur.
Zemin Kat
Bir binanın, yol veya tretuvar kotuna en yakın olan ve genellikle ana girişin bulunduğu katı. İmar yönetmeliklerine göre genellikle ±0.00 kotu veya buna yakın bir kotta yer alır.
Ziggurat
Antik Mezopotamya’da ve Elam’da inşa edilen, üste doğru katlar halinde daralan, kesik piramit formunda, masif tapınak kulesi. Her katına rampalarla veya merdivenlerle çıkılır ve en tepesinde tanrıya adanmış küçük bir tapınak (kutsal oda) bulunur.
Zift (Bitüm)
Petrolün damıtılmasıyla elde edilen, siyah renkli, su geçirimsiz, yapışkan, termoplastik bir malzeme. Özellikle temel ve çatılarda su yalıtımı amacıyla, sıcak veya soğuk uygulamalı olarak veya bitümlü membranların üretiminde kullanılır.
Tematik ve Özel Konu Başlıkları
Sürdürülebilir Mimari ve Yeşil Bina Terimleri
Günümüz mimarlık pratiği, sadece estetik ve işlevsellik üzerine değil, aynı zamanda çevresel sorumluluk ve kaynak verimliliği üzerine de odaklanmaktadır. Sürdürülebilir veya yeşil mimari, binaların tasarım, inşaat ve işletme süreçlerinde çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedefler. Bu yaklaşım, kendi terminolojisini de beraberinde getirmiştir.
- Pasif Tasarım ve Pasif Ev: Bir yapının enerji ihtiyacını, mekanik sistemlere (aktif sistemler) dayanmadan, sadece mimari tasarım kararlarıyla minimize etme stratejisidir. Binanın coğrafi konumu, güneşe göre yönelimi, doğal havalandırma potansiyeli, yüksek performanslı ısı yalıtımı ve gölgeleme elemanlarının doğru kullanımı gibi unsurlara dayanır. Pasif Ev (Passivhaus), bu ilkelerle tasarlanmış, ultra düşük enerji tüketen binalar için uluslararası bir standarttır.
- Aktif Tasarım: Yapının enerji ihtiyacını karşılamak veya azaltmak için teknolojik ve mekanik sistemlerin kullanıldığı stratejidir. Çatılara veya cephelere entegre edilen fotovoltaik (PV) panellerle elektrik üretmek, güneş kolektörleri ile sıcak su elde etmek veya ısı pompaları ile verimli ısıtma-soğutma sağlamak aktif tasarım örnekleridir.
- Sıfır Atık (Zero Waste): Kaynakların sorumlu bir şekilde üretilmesi, tüketilmesi ve geri dönüştürülmesi yoluyla atıkların çöp sahalarına veya yakma tesislerine gönderilmesini önlemeyi amaçlayan bir felsefedir. Mimari de bu, modüler tasarım, geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı ve inşaat atıklarının yönetimi gibi stratejilerle uygulanır.
- Karbon Ayak İzi: Bir ürünün, hizmetin veya yapının tüm yaşam döngüsü boyunca (malzeme üretiminden inşaata, kullanımdan yıkıma kadar) atmosfere saldığı toplam sera gazı miktarının, karbondioksit (CO2) eşdeğeri cinsinden ölçüsüdür. Sürdürülebilir mimari, düşük karbon ayak izine sahip malzemeler ve enerji verimli sistemler kullanarak bu etkiyi azaltmayı hedefler.
- Yeşil Çatı: Bir çatının, su yalıtım katmanı üzerine özel drenaj ve toprak katmanları serilerek bitkilendirilmesiyle oluşturulan sistem. Kentsel ısı adası etkisini azaltır, yağmur suyunu yönetir, biyoçeşitliliği artırır ve ek ısı yalıtımı sağlar.
- Gri Su Geri Kazanımı: Duş, lavabo ve çamaşır makinelerinden gelen, foseptik içermeyen az kirli atık suyun (gri su), arıtılarak tuvalet rezervuarlarında, araç yıkamada veya bahçe sulamasında yeniden kullanılmasıdır. Bu sistem, binalarda su tüketimini önemli ölçüde azaltır.
- LEED ve BREEAM: Sırasıyla ABD ve İngiltere kökenli olan, binaların çevresel performansını çeşitli kriterlere göre (enerji, su, malzeme, iç hava kalitesi vb.) değerlendirip derecelendiren uluslararası yeşil bina sertifikasyon sistemleridir.
Akıllı Bina ve Otomasyon Teknolojileri
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte binalar, sadece barınma mekanları olmaktan çıkıp, içindeki sistemlerle etkileşim kuran, öğrenen ve verimliliği optimize eden “akıllı” yapılara dönüşmektedir.
- Bina Yönetim Sistemi (BYS/BMS): Bir binanın “beyni” olarak kabul edilen, tüm mekanik, elektrik, aydınlatma ve güvenlik sistemlerini tek bir arayüz üzerinden izleyen, kontrol eden ve raporlayan merkezi otomasyon sistemidir. Enerji tüketimini optimize etmek, arızaları önceden tespit etmek ve işletme verimliliğini artırmak için kullanılır.
- Akıllı HVAC: Doluluk sensörleri, dış hava sıcaklığı ve nem verileri ile kullanıcı tercihlerini analiz ederek, ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerini en verimli şekilde çalıştıran sistemdir. Boş odaların ısıtılmasını veya soğutulmasını önleyerek önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlar.
- Nesnelerin İnterneti (IoT – Internet of Things): Bina içindeki sensörlerin (sıcaklık, nem, ışık, hareket), aktüatörlerin (vana, motor) ve diğer cihazların (kameralar, aydınlatma armatürleri) internet üzerinden birbirleriyle ve merkezi bir platformla (BMS) iletişim kurarak veri paylaşması ve akıllı senaryolar oluşturmasıdır.
- BACnet (Building Automation and Control Networks): Farklı üreticilere ait bina otomasyon cihazlarının ve sistemlerinin birbirleriyle sorunsuz bir şekilde iletişim kurmasını sağlayan, küresel olarak kabul görmüş standart bir iletişim protokolüdür. Sistemin esnekliğini ve genişletilebilirliğini sağlar.
- Geçiş Kontrol Sistemleri: Binalarda güvenliği sağlamak amacıyla, belirli alanlara erişimi yetkilendiren ve denetleyen sistemlerdir. Kart okuyucular, şifre panelleri veya daha gelişmiş biyometrik sistemler (parmak izi, yüz tanıma, iris tarama) kullanılarak yetkisiz girişler engellenir ve tüm giriş-çıkışlar kayıt altına alınır.
Yönetmelik ve Standart Kısaltmaları (Hızlı Başvuru Tabloları)
Mühendislik ve mimarlık pratiğinde, standart ve yönetmeliklerde geçen sembol ve kısaltmaların doğru anlaşılması kritik öneme sahiptir. Aşağıdaki tablolar, TBDY 2018 ve TS 825’te en sık kullanılan temel parametreler için hızlı bir başvuru kaynağı sunmaktadır. Bu tablolar, bir projenin tasarım ve analiz aşamasında, yönetmelik metinleri arasında kaybolmadan temel kavramlara hızla ulaşmayı sağlayarak pratik bir kolaylık sunar.
| Sembol / Kısaltma | Açıklama | İlgili Standart / Yönetmelik | |
| DTS | Deprem Tasarım Sınıfı: Yapının deprem risk seviyesini belirler (DTS=1, 1a, 2, 2a vb.). | TBDY 2018 | |
| BKS | Bina Kullanım Sınıfı: Yapının kullanım amacına göre sınıflandırılması (BKS=1, 2, 3). | TBDY 2018 | |
| BYS | Bina Yükseklik Sınıfı: Yapının yüksekliğine göre sınıflandırılması. | TBDY 2018 | |
| I | Bina Önem Katsayısı: BKS’ye bağlı olarak belirlenen ve deprem yüklerini artıran katsayı. | TBDY 2018 | |
| SDS | Kısa Periyot Tasarım Spektral İvme Katsayısı: Zemin koşulları dikkate alınmış, kısa periyotlar için tasarım deprem ivmesini ifade eden katsayı. | TBDY 2018 | |
| R | Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı: Taşıyıcı sistemin süneklik kapasitesini yansıtan ve elastik deprem yüklerini azaltmak için kullanılan katsayı. | TBDY 2018 | |
| D | Dayanım Fazlalığı Katsayısı: Taşıyıcı sistemin tasarım dayanımı ötesindeki potansiyel dayanımını ifade eden ve gevrek kırılmaları önlemek için kullanılan katsayı. | TBDY 2018 | |
| ηbi | Burulma Düzensizliği Katsayısı: Katlardaki burulma etkisini kontrol etmek için kullanılan katsayı. | TBDY 2018 | |
| ηci | Dayanım Düzensizliği (Zayıf Kat) Katsayısı: Ardışık katlar arasındaki dayanım farkını kontrol eder. | TBDY 2018 | |
| ηki | Rijitlik Düzensizliği (Yumuşak Kat) Katsayısı: Ardışık katlar arasındaki rijitlik farkını kontrol eder. | TBDY 2018 | |
| Tablo 1: TBDY 2018 Temel Semboller ve Kısaltmalar 3 |
| Parametre / Kısaltma | Açıklama | Birim | İlgili Standart | |
| U-değeri | Isıl Geçirgenlik Katsayısı: Bir yapı bileşeninin (duvar, çatı, pencere) birim alanından, iç ve dış ortam arasında 1 derecelik sıcaklık farkı olduğunda geçen ısı miktarını gösterir. Düşük U-değeri, iyi yalıtım demektir. | W/m2K | TS 825 | |
| λ (Lambda) | Isı İletkenlik Katsayısı: Bir malzemenin ısıyı ne kadar iyi ilettiğinin ölçüsüdür. Yalıtım malzemelerinde bu değerin mümkün olduğunca düşük olması istenir. | W/mK | TS 825 | |
| R-değeri | Isıl Direnç: Bir malzemenin ısı geçişine karşı gösterdiği dirençtir. U-değerinin matematiksel tersidir (R=1/U). Yüksek R-değeri, iyi yalıtım demektir. | m2K/W | TS 825 | |
| g⊥ | Güneş Enerjisi Geçirme Faktörü: Bir camın, yüzeyine dik gelen toplam güneş enerjisinin ne kadarını içeri geçirdiğini gösteren orandır. | – | TS 825 | |
| Derece-Gün Bölgesi | Türkiye’nin iklim özelliklerine göre ısıtma ihtiyacını belirlemek için ayrılmış bölgeler (1. Bölge en sıcak, 4. Bölge en soğuk). | – | TS 825 | |
| Yoğuşma Riski Analizi | Bir yapı bileşeninin kesiti içinde veya yüzeyinde, su buharının yoğuşarak sıvı hale geçme riskinin hesaplanması. | – | TS 825 | |
| Tablo 2: TS 825 Anahtar Parametreler ve Tanımlar 2 |
Profesyonel Destek
Bu kapsamlı mimari terimler sözlüğü, Özerdem Tasarım’ın sektöre olan bağlılığının ve teknik uzmanlığının bir yansımasıdır. Sunulan bu kaynak, sadece bir kelime listesi olmanın ötesinde, güncel ulusal ve uluslararası standartlarla (TS 825, TBDY 2018, ISO 6707) doğrulanmış, pratik uygulamalarla zenginleştirilmiş ve modern mimarinin getirdiği yeni kavramlarla (sürdürülebilirlik, akıllı binalar) güncellenmiş dinamik bir bilgi platformudur. Amacı, mimarlar, mühendisler, öğrenciler ve yapı sektörüne ilgi duyan herkes için güvenilir, anlaşılır ve erişilebilir bir referans noktası oluşturmaktır. Doğru terminoloji kullanımı, daha güvenli, daha verimli ve daha sürdürülebilir yapıların tasarlanması ve inşa edilmesindeki ilk ve en önemli adımlardan biridir. Bu sözlüğün, bu hedefe ulaşmada değerli bir araç olacağına inanıyoruz.
Mimari proje, iç mekan tasarımı ve uygulama danışmanlığı gibi konularda daha fazla bilgi ve profesyonel destek almak için uzman ekibimizle iletişime geçmekten çekinmeyin.
© 2025, Mimari Proje, Mimari Görselleştirme – ÖZERDEM. Tüm hakları saklıdır.
Tüm içerik ve verilerin yayın hakkı saklıdır. Paylaşım için paylaştığınız içeriğe erişilebilir ve görünür bir bağlantı bulundurulması şarttır.
